PAÜ’de “Jeltoksan Olayları” Anıldı

Pamukkale Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü ile Türk Yurtları Kültür ve Sanat Topluluğu’nun birlikte hazırladığı “Jeltoksan Olayları”nı anma etkinliği Fen-Edebiyat Fakültesi İsmail Çetişli Konferans Salonu’nda gerçekleştirildi.

Etkinlikte açılış konuşmasını Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölüm Başkanı Prof. Dr. Nergis Biray yaptı. Biray, 15. yüzyıldan 1986 yılındaki Jeltoksan (Aralık) olaylarına kadarki süreci anlattığı konuşmasını bu olaylarda şehit olan binlerce insanı anarak ve 16 Aralık 1991’de bağımsızlığını ilan eden Kazakistan Cumhuriyeti’nin bağımsızlık yıldönümünü kutlayarak bitirdi.

Prof. Dr. Biray’ın konuşmasından sonra Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Öğrt. Üyesi Zhazira Otyzbay, Jeltoksan Olayları’nın nasıl gerçekleştiğini, sebeplerini, hangi olayların yaşandığını, olayların Kazakistan ve SSCB tarihindeki yeri ve önemini anlattığı konuşmasında SSCB’nin dağılması ve Türk cumhuriyetlerinin bağımsızlıklarını kazanması sürecinde Jeltoksan Olayları’nın önemli bir yeri olduğunu ifade ettikten sonra o döneme ait video görüntülerini de seyrettirerek konuşmasını tamamladı.

Üniversitemizde doktora öğrencisi olarak bulunan Uzm. Banu Nakışbek de Jeltoksan olaylarının Kazak edebiyatında nasıl tezahür ettiğini, Kazak edebiyatında bu olayları ele alan eserlerin neler olduğunu ve ne tür eserler verildiğini anlattı. Konuşmasının ardından bu olayları anlatan bir şiir de okudu.

Etkinlik; uluslararası değişim programlarıyla PAÜ’ye gelen ve çeşitli bölümlerde öğrenim gören, Kazakistanlı öğrencilerin okudukları şiirler, Kazak halk oyunu örnekleri ve dombıra dinletileriyle devam etti. Etkinlik, Kazakistanlı öğrenciler ve katılımcıların Kazakistan milli marşını okuması ile sona erdi.

Jeltoksan Olayları

Jeltoksan Olayları (Kazak Türkçesi: Jeltoksan Köterilişi); Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Mihail Gorbaçov'un, Kazakistan Komünist Partisi Birinci Sekreteri, Kazak kökenli Dinmuhammet Kunayev'i azlederek yerine Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'nden Genadi Kolbin'in ataması üzerine, Aralık 1986'da (Jeltoksan, Kazak Türkçesinde "aralık" ayı anlamına gelmektedir.) Kazakistan'ın başkenti Almaata’da (Almatı) Kazak Türkü öğrenciler tarafından düzenlenen protesto gösterileridir.

16 Aralık 1986 tarihinde başlayan olaylar, 19 Aralık 1986 tarihinde sona erdi. Protesto amacıyla 17 Aralık'ta toplanan öğrencilere halktan da binlerce kişi katıldı. Kitle, Kazakistan Komünist Partisi'nin de bulunduğu, Brejnev Meydanı'na doğru yürüyüşe geçti. Nihayetinde bu protesto gösterileri Sovyet Kuvvetleri tarafından kanlı bir şekilde bastırıldı.

Jeltoksan Olayları, asırlar boyu uygulanan zulüm ve baskılara rağmen, Kazak halkının ruhundaki özgürlük ateşinin hiçbir zaman söndürülemediğini gösteren en açık delildir.

Yine bu ruh, Kazak halkının ve bağımsız Kazakistan Cumhuriyeti`nin geleceği için en önemli teminattır. İşte Kazak halkının ruhundaki bu güç, 1986 yılının 16-17 Jeltoksan`ında Sovyet merkezinin Kazak halkını kendi özünden olmayan birine yönettirmeyi dayatmasıyla, alev-alev yanan bir özgürlük ateşine dönme olanağı buldu.

Kazak milli tarihine "Jeltoksan Olayları" adıyla giren bu başkaldırıda dökülen kanlar ve verilen canlar, bugünkü bağımsız Kazakistan Cumhuriyeti`nin son habercileri ve ödenen son bedelleri idi.  Elbette Kazak halkının milli meselelerdeki bu hassas ve mücadeleci ruhu, Kazak geleceğinin en sağlam direği olacaktır.