Çocuklarda Düzensiz Beslenme Başarısızlık Nedeni

PAÜ Hastanesi Başdiyetisyeni Selami Helvacıoğlu okul çağı çocuklarının beslenmesi hakkında açıklamalarda bulundu ;Sabah kahvaltı öğünü muhakkak olmalıdır. Kahvaltı yapmayan çocuk derslerine odaklanamayacak ve gelişimini doğru devam ettiremeyecektir. Kahvaltıda bir parça peynir,   5-8 adet kadar zeytin, 2 adet ceviz, haftada 3-4 gün haşlanmış yumurta (yağda kızartılmış yumurta tercih etmeyelim), yeşil sebzeler içeren söğüş salata ve 2-3 dilim beyaz ekmek (kepekli ve tam buğday gibi esmer ekmek tercih etmeyelim) süt, taze meyve suyu veya bitkisel çay eşliğinde (siyah çay tercih etmeyelim).

Çocuklar yeterli ve dengeli beslenemediği zaman büyüme ve gelişmeleri olumsuz etkilenmekte, boy kısalığı görülmekte ve vücut ağırlıkları normal sınırlarda olmamaktadır. Ayrıca, çocuklarda hastalıklara karşı direnç azalmakta, çocuklar sık hastalanmakta ve hastalıklar ağır seyretmektedir. Derslerde yorgunluk, dikkat azalması, halsizlik, baş ağrısı, baş dönmesi, üşüme gibi okul performansını ve başarısını olumsuz etkileyen durumların sebebi olarak yine yetersiz ve dengesiz beslenme gösterilmektedir.

Yetersiz ve dengesiz beslenmeye neden olan yanlış beslenme alışkanlıkları çocukların zayıflık, şişmanlık, anemi, vitamin yetersizlikleri, iyot yetersizliği ve diş çürükleri gibi başlıca beslenme sorunları ile karşılaşmasına neden olmaktadır. Ancak birçok araştırmacı, çocuğun bu dönemde edineceği sağlıklı beslenme alışkanlıkları ile beslenme yetersizliği hastalıkları ve ileri yaşlarda görülebilecek şeker hastalığı (diyabet), kalp hastalıkları, hipertansiyon, şişmanlık (obezite) gibi kronik hastalıkların önüne geçilebileceğini bildirmektedir.

Çocukların beslenme alışkanlıklarında önemli etkiye sahip olan reklamlar tüketim davranışlarında belirgin bir değişim yaşanmasına neden olmakta, dolayısıyla çocukların besin tercihlerini ve beslenme alışkanlıklarını etkilemektedir. İlköğretim çağındaki çocukların %85’i yiyecek ve içeceklerle ilgili reklamları izlemekte ve %77’si reklamı yapılan besinleri sağlıksız bulmalarına rağmen satın almaya devam etmektedir.

Son yirmi yılda, ana öğünler yerine öğün arası atıştırmanın artması şeklinde bir değişim olduğu görülmektedir.  Öğün arası tüketilen besinler ve çocukların diş sağlığı ile ilgili çalışmalarda, diş çürüklerine neden olan mikroorganizmalar için substrat olan şekerin, hemen hemen tüm atıştırmalık besinlerde bulunduğuna dikkat çekilmiştir.  

Çocukların sağlıklı besinlere okul ortamında kolay ulaşması için okulların yönetim kadroları ve aile birlikleri tarafından okullardaki yiyecek içecek otomatlarında, kantinlerde ve okul çevresindeki kafeterya ya da büfelerde sağlıklı besinlerin satışa sunulması istenmelidir.Fast food tipi beslenme biçiminin günlük alınan yağ miktarına katkısı yüksektir çünkü günlük alınan enerjinin %40–50’sinin yağlardan gelmesine neden olmaktadır ve en çok tüketilen fast food tarzı yiyecek patates kızartmasıdır.   Fast food ve abur – cubur yiyeceklerle beslenme alışkanlığı kazanmış çocukların büyük çoğunluğunun sebze–meyve tüketiminin çok düşük, et tüketiminin seyrek olduğu ve önemli bir kısmının hiç kırmızı et yemediği belirlenmiştir. Böylece çocuklar, büyüme–gelişme için elzem olan mikro ve makro besin öğelerinden yetersiz beslenmektedirler. Okul çocukları arasında yapılan besin tüketim çalışmalarında sebze ve meyve tüketimlerinin yetersiz olduğu bulunmuştur.

Çocuklar için yeterli ve dengeli beslenmeye destek olan ara öğünlerde özellikle meyveler ve çiğ tüketilebilecek sebzeler ile süt, peynir ve yoğurt gibi süt ürünlerinin çocuklara sunulması ve çocuklar tarafından tüketiminin sağlanması önemlidir.

Okul çağı çocuklarında görülen iştahsızlık sorunu ise çocuğun ailesinde sağlıklı ve düzenli beslenme alışkanlığı olmamasından kaynaklanmaktadır. Annelerin aşırı titiz ve kontrol edici davranışlarının da çocuklarda iştahsızlık yarattığı bildirilmektedir. Bu nedenle annenin beslenme konusunda bilgisinin artması ve çocuğuna uygun besinleri seçmeyi öğrenmesi gerekmektedir.

Çocukların yeterli ve dengeli beslenmesini sağlamak amacıyla günlük olarak tüketilmesi gereken “dört besin grubu” temel alınmalıdır. Bu besin grupları; süt grubu, et–yumurta–kuru baklagil grubu, sebze–meyve grubu, ekmek ve tahıl grubudur. Okul çağı çocuklarının bu dört besin grubundan da yaş, kilo ve fiziksel aktiviteleri doğrultusunda yeterli miktarlarda tüketimi sağlanmalıdır.