Bebeklerde Doğumsal Katarakt Tedavi Edilebiliyor

Ameliyatı gerçekleştiren Göz Hastalıkları AD. Dr. Öğretim Üyesi Emine Şeker Ün bu hastalığı ve yapılan ameliyatın sürecini şöyle anlattı: “Bilindiği üzere katarakt daha çok orta yaş üstü kişileri etkileyebilen bir hastalıktır. Gözümüzün iris olarak adlandırılan renkli kısmının hemen ardında bulunan saydam göz merceğinin opaklaşmasıyla karakterize bir durumdur. Katarakt; doğuştan olabileceği gibi çocukluk çağında gelişebilecek bir hastalıktır. Tüm ciddi sağlık problemlerinde olduğu gibi erken teşhis bebeklik ve çocukluk katarakt tedavisinde çok önemlidir. Çünkü görme de yürüme, konuşma gibi beyin tarafından öğrenilebilen bir yetidir. Hayatın ilk 10 yılında herhangi bir sebeple görme duyusunun kesintiye uğraması sonrasında bu sebep tedavi edilse bile görme duyusunun az gelişmesiyle sonuçlanabilir ki biz buna göz tembelliği diyoruz. Göz tembelliğinin tedavisi için hayatın ilk 10 yılı çok önemlidir, bu süre geçirilirse tembellik tedavisi maalesef mümkün olamamakta ve tembel olan göz ömür boyu tembelliğin derecesine göre az görmeye mahkûm olmaktadır. Çocuk gözü görme kesintisine ne kadar erken yaşta ve ne kadar uzun süre maruz kalırsa gelişebilecek tembellik de o denli derin ve tedaviye cevabı da geç olmaktadır. Bu nedenle ülkemizde doğumdan sonraki 4-6. haftalarda ilgili aile hekimleri, çocuk doktorları mutlaka basit bir test ile gözde doğumsal katarakt varlığını tarayarak şüpheli durumlarda çocuğu göz hekimlerine yönlendirmektedirler. Yine aileler herhangi başka branş hekimi yönlendirmesine ihtiyaç duymadan bebek 4-6 haftalık olduğunda göz bakısı için göz polikliniklerine başvurabilmektedirler. Tabii eğer söz konusu 37. gebelik haftasından daha erken doğmuş bir bebekse, prematüre retinopatisi hastalığı dediğimiz ve zamanında tedavi edilmezse kalıcı körlüğe yol açabilecek ciddi bir durum da gelişebilmektedir. Yine bu nedenle bebek doğumdan sonraki 4. ile 6. haftalarda göz hekimince mutlaka muayene edilmelidir.

Alya tedavisini üstlendiğim çocuklarımdan bir tanesi. Ben onlara çocuklarım diyorum çünkü birlikte uzun bir yola çıkıyoruz, ben onların büyümelerine şahit oluyorum ve hayatlarına dokunuyorum. Onlarsa sevgilerini ve minnetlerini öyle güzel ifade ediyorlar ki bana hissettirdikleri duygular paha biçilemez. Alya tamamen zamanında doğmuş, sağlıklı, normal gelişimi olan bir bebekken 4 aylık olduğunda ailesi tarafından sol gözünde dışa kayma fark edilerek göz polikliniğimize başvurdu. Bazı bebeklerde göz kayması altta yatan daha ciddi bir göz hastalığının veya Alya’ da olduğu gibi kataraktın habercisi olabilir. Göz bebeğinin beyazımsı renk alması ki bu durum en iyi flaşlı fotoğraflarda görülen kırmızı göz- bebeği yansımasının kaybı ve beyazımsı bir yansıma olarak anlaşılabilen diğer bir bulgudur. Lökokori dediğimiz bu durum başta katarakt olmak üzere bir dizi ciddi göz hastalığına işaret eder ve mutlaka acil göz muayenesi gerektirir. Doğumsal veya çocukluk çağı kataraktları tamamen sağlıklı çocuklarda görülebileceği gibi çeşitli metabolik ve genetik hastalıklara eşlik edebilmektedir. Annenin hamileyken geçirdiği bazı enfeksiyonlar da doğumsal katarakta sebep olabilir. Yine delici veya künt travmalarda her yaşta olabildiği gibi bebek ve çocuklarda lens saydamlığını bozarak katarakt yapabilirler.

Günümüzde kataraktın tedavisi bebeklerde de cerrahi yoluyla yapılmaktadır. Bebek ve çocuk kataraktlarının tedavisi erişkin katarakt tedavisine göre pek çok farklılık gösterdiğinden bu alanda tecrübeli bir göz hekimince üstlenilmeli ve sonrasında da yine tercihen aynı hekimle yola devam edilmelidir. Bebek gözü sürekli değişen ve büyüyen bir yapı olduğu için 3 yaş öncesi yapılan katarakt ameliyatlarında göz içi mercek yerleştirilmez. Bunun yerine gözlük ve kontakt lensle bebeğin görsel rehabilitasyonu sağlanır. Tek taraflı kataraktı olan çocuklarda Alya’da olduğu gibi kontakt lens tedavisi daha uygun bir seçenektir. Özellikle tek taraflı kataraktlarda gelişmiş olan göz tembelliğini tedavi etmek ve elde edilen görsel kazanımı korumak için 10 yaşına kadar mutlaka sağlam göze gün içerisinde belli süre kapatma tedavisi yapılır. Göz gelişiminin %90’ının tamamlandığı ilk 3 yıl geçtikten sonra herhangi bir dönemde göz içi mercek yerleştirme operasyonu planlanabilir.

Tedavi süreci özellikle aile için yorucu ve stresli geçse de pediatrik oftalmoloji alanında tecrübeli bir hekim önderliğinde tüm adımlar doğru ve zamanında uygulandığında kazanım tam görme düzeyine kadar çıkabilmektedir. Şu anda Alya’mızda da başarılı bir katarakt cerrahisi sonrası çok iyi bir görme kazanımı elde ettik. Bu kazanım benim başarımdan ziyade anne ve babanın tedaviye uyumu ve disipliniyle elde edildi. Daha yolumuz var ancak aileyle baştan tüm süreci ayrıntılı olarak konuşmak ve süreç boyunca da sağlıklı ve kesintisiz iletişim kurmak bu tedavide başarının anahtarı ve biz bunu başarabildik sanırım.

Çocuklarda erken tanı ve tedavinin ne kadar önemli olduğunu vurgulayan Dr. Şeker Ün her hastalık için erken tedaviye başlanmasının hayat kurtardığını da belirtti.